Sneeuw onderweg naar Alpenlanden en West-Europa 

Lager gelegen skigebieden in Oostenrijk kleuren wit

De koude lucht boven Noord-Europa stroomt deze week met een naar noordwest draaiende wind geleidelijk zuidwaarts en bereikt vanaf donderdag ook onze omgeving. De neerslag die er dan valt, krijgt daardoor steeds vaker een winters karakter. In ons land blijft de sneeuw misschien niet meteen liggen, maar in een groot deel van West- en Midden Europa gaat het vanaf donderdag sneeuwen. Nederland krijgt te maken met winterse buien vanaf de Noordzee. De Alpen krijgen in de loop van de week ook meer sneeuw, zodat ook de laaggelegen wintersportgebieden in Oostenrijk eindelijk een sneeuwtapijt van tenminste 10 centimeter krijgen. In het noordwesten van Oostenrijk (deelstaat Voralberg, skigebied Montafon) valt tot zondag zelfs een halve meter sneeuw. Er valt echter ook sneeuw op de aanrijroutes naar de wintersportgebieden. Ook in Zuid-Duitsland wordt een pak sneeuw van tenminste 5 centimeter sneeuw verwacht.

Overlast door ijzel in Noord-Nederland voorbij 

Langdurige ijzel bijzonder maar niet uitzonderlijk

In het weekend van 2 en 3 januari viel in Groningen de vorst in. De koude lucht won daarna verder terrein en bereikte maandag 4 januari de lijn Twente - Noordoostpolder - Texel. Ten noordoosten daarvan bleef het de hele dag vriezen en viel de neerslag als sneeuw of ijzel. Verder naar het zuiden viel regen, veel regen zelfs. Op zondag en maandag viel er in het midden en zuiden zo'n 15 tot 20 millimeter. Ook dinsdag en woensdag ijzelde het in het noorden van het land. Langdurige ijzel is in Nederland uitzonderlijk. In december 2002 en in maart 1987 kwam het ook op uitgebreide schaal tot ijzel.

Woensdag bereikte de vorstgrens de meest zuidelijke positie, toen vroor het ten noorden van de lijn Winterswijk-Arnhem-Alkmaar. Donderdag werd de vorst verdreven door een actieve storing. In Groningen sneeuwde het enige tijd maar ook daar waren vrijdag 8 januari de gladheidsproblemen voorbij. De eerste week van januari eindigde zo in Eelde met gemiddeld -0,5 graden op de 26e plaats van koudste eerste januariweken sinds 1906, terwijl in De Bilt het juist de 33e plaats in de rij van zachtste eerste januariweken was.

2015: warm, nat en zonnig 

Elke maand in 2015 was zonniger dan normaal

Het jaar 2015 gaat de klimaatboeken in als warm, nat en zeer zonnig. De winter was zacht, vrij nat en zonnig. De lente was juist vrij koel, maar wel droog en wel zeer zonnig. De zomer en de herfst waren weer warm, nat en zonnig. De gemiddelde jaartemperatuur is op 10,5 graden uitgekomen tegen 9,7 graden normaal. Daarmee was het jaar bijna 1 graad warmer dan normaal (1981-2010). Sinds het begin van de zonmetingen in het oosten van het land in 1949 was er maar 1 jaar zonniger. De zon scheen in 2015 maar liefst 1855 uur, alleen 2003 was zonniger met 2043 uur zon op het KNMI-station in Hupsel. Normaal schijnt de zon 1562 uur, een positieve afwijking van bijna 300 uur zon!

Gemiddeld viel er in de Achterhoek in 2015 ruim 900 mm neerslag, normaal is dat tussen 800 en 850 mm. De neerslaghoeveelheden liepen uiteen van 791 mm in Silvolde tot 1017 mm in Zelhem en 1019 mm in Rekken. Opmerkelijk was dat het jaar tot juli zeer droog verliep met een enorm neerslagtekort. Daarna viel de zomer compleet in het water en ook de herfst was nat, waardoor het jaar als geheel uiteindelijk qua neerslag zelfs nat werd. In Ruurlosebroek viel 995 mm, 978 mm in Henxel, 955 mm in Winterswijk, 933 mm in Borculo, 928 mm in Meddo en 860 mm in Hupsel. Het was dus bijna overal een vrij nat jaar. In een aantal buurtschappen rondom Winterswijk viel minder dan 850 mm wat daar een vrij normale hoeveelheid is. Normaal gesproken is het zuiden van de Achterhoek (het gebied rond Gendringen) het droogste, met ruim 750 mm en valt de meeste neerslag langs de IJssel (ruim 850 mm) en langs de Duitse grens bij Winterswijk (tot 900 mm).

December schrijft geschiedenis 

Niet eerder was er een maand met een positieve afwijking van meer dan 6 graden

Met 9,2 graden gemiddeld op het KNMI station in Hupsel tegen 3,0 graden normaal (1981 t/m 2010) was de maand 6,2 graden warmer dan normaal. Nog nooit heeft een maand zo’n grote afwijking naar boven gehad als december 2015. Met name de periode 10 t/m 31 december waren nog nooit zo warm als dit jaar. Het vorige decemberrecord stond op naam van 1934 met 7,0 graden in de Achterhoek (Winterswijk), dat record is dus met 2,2 graden verbroken. Ter vergelijking: de warmste maart was 8,3 graden gemiddeld in 1991. De maximumtemperatuur was gemiddeld over de maand zelfs 11,5 graden in december tegen 5,3 graden normaal in december. Het vorige record uit 1934 was 9,0 graden. 

De maand was na de kletsnatte november droog, met slechts zo'n 40 mm tegen 80 mm normaal. December is gemiddeld gezien zelfs de natste maand van het jaar, maar dat geldt dus niet voor 2015.

Misschien een beetje vergeten tussen alle warmterecords, is dat december 2015 zeer zonnig was. De maand staat in de Achterhoek zelfs op een nummer 2 in de top 10 zonnigste decembermaanden, met ongeveer 78 uur zon tegen 45 uur zon normaal.  Op nummer 1 staat 2008 met 80,5 uur zon.

De winter komt (of toch niet) 

Winterliefhebbers in de ban van virtuele winterkou

Door aanvoer van lucht vanuit het zuidwesten ligt de temperatuur inmiddels al zo'n twee maanden ver boven normaal in grote delen van Europa. December wordt recordwarm met een maandgemiddelde dat normaal is voor april. Hogedrukgebieden boven het zuiden van Europa zorgen ervoor dat het daar droog en zacht is. In de Alpen ligt nauwelijks sneeuw. Een noordelijke straalstroom levert een komen en gaan op van lagedrukgebieden met soms veel regen boven de Britse Eilanden en Scandinavië. En dankzij de aanhoudend hoge temperaturen vertoont de natuur kenmerken die normaal zijn voor maart of april.

De afgelopen dagen beginnen op de weerkaarten ver vooruit (5 tot 10 dagen) veranderingen in het patroon zichtbaar te worden. Boven het noordwesten van Rusland bouwt zich in de laatste dagen van december een krachtig hogedrukgebied op, terwijl de luchtdruk laag blijft boven de Atlantische Oceaan. Koude lucht komt langzaam naderbij vanuit Rusland, maar het kost dagen voordat we daar ook in Nederland wat van gaan merken. Ook in Rusland was het deze maand nog bijzonder zacht. Tel daarbij op dat het aantal 'koude oplossingen' in de verschillende weermodellen nog altijd niet de overhand heeft, dan mag het duidelijk zijn dat Koning Winter voorlopig nog niet regeert in Nederland, ook al wil bijvoorbeeld Noodweer Benelux ons anders doen geloven. Wel gaat de temperatuur vanaf de jaarwisseling dalen naar meer normale waarden voor deze tijd van het jaar: overdag is het dan een graad of 6.

December 2015 schrijft nu al geschiedenis 

Aantal dagen warmer dan 10 graden nu al record hoog

De tweede decade van december is extreem warm verlopen. De gemiddelde temperatuur is tussen 11 en 20 december op het Achterhoekse weerstation van het KNMI in Hupsel (bij Eibergen) op 9,2 graden uitgekomen. Dit is maar liefst een graad warmer dan het oude record dat dateert uit 1956. Normaal is het over deze periode 2,7 graden. Een afwijking van 6,5 graden is zeer uitzonderlijk. De gemiddelde temperatuur is dan ook normaal voor half april.

De natuur is van slag door het warme weer, met veel knoppen die op springen staan en bloemen die bloeien. Ook worden kuikentjes en lammetjes geboren, normaal gebeurd dit niet voor februari/maart. Het gras in de weilanden is ook nog steeds groen, in Meddo laten boeren hun koeien zelfs nog in de wei grazen. Een beeld wat je niet vaak tegenkomt net voor de Kerst.

Herfst 2015: koel en rustig van start, nat en onstuimig slot 

Van vroege kou in oktober naar een bijzonder warme november.

Met 10,5 graden tegen 10,1 graden normaal op het KNMI station in Hupsel, was de meteorologische herfst dit jaar aan de warme kant. Verder was het nat en toch vrij zonnig. September en oktober waren kouder dan normaal maar november was zo zacht dat de kou volledig weg is gecompenseerd. De hoogste temperatuur van de herfst was 20,4 graden in Hupsel op 14 september. Deze hoogste herfsttemperatuur was sinds 1894 in de Achterhoek slechts 1 keer lager, namelijk 17,7 graden in 1912 (Winterswijk). De temperatuur is deze herfst maar 2 keer boven de 20 graden uitgekomen, zogenoemde warme dagen. Slechts 3 jaren hadden nog minder warme dagen in de herfst. Normaal telt de herfst 11 warme dagen in de Achterhoek en 2 zomerse dagen.

November 2015: één na warmste sinds begin metingen 

Tijdvak 1 t/m 20 november niet eerder zo warm verlopen.

Met 9,2 graden op het KNMI station in Hupsel tegen 6,1 graden normaal was november dit jaar ruim 3 graden warmer dan normaal (6,1 graden). Het record blijft staan op naam van 2009, dat jaar was met 9,3 graden nog een fractie warmer. November gaat verder de klimaatboeken in als nat maar toch vrij zonnig, met een onstuimig slot van de maand. Sinds het begin van de metingen in het oosten van het land in 1894 was het over de eerste 10 dagen van de maand slechts 1 keer warmer (1899). Het midden van de maand, 11 t/m 20 november, is zelfs nog nooit zo warm verlopen als dit jaar. Alleen de laatste 10 dagen van de maand waren koeler, maar met 4,6 graden tegen 4,3 graden normaal was zelfs de 3de decade van de maand aan de zachte kant. De gemiddelde maximumtemperatuur was echter wel record hoog met 12,2 graden tegen 8,9 graden normaal in Hupsel.

Tweede decade november niet eerder zo warm 

Opnieuw veel dagrecords verbroken.

Na de zeer zachte start van de maand november, is het midden van de maand zelfs extreem warm verlopen. De gemiddelde temperatuur is tussen 11 en 20 november op 11,3 graden uitgekomen op het KNMI station in Hupsel. Sinds het begin van de metingen in 1894 was het nog nooit zo warm over deze periode. Het record stond op naam van 2009 met 10,4 graden en dat record is met bijna 1 graad verpulverd. De klimatologische norm voor deze periode is 5,9 graden, dat is 5,4 graden minder warm dan het nu was. Dat hebben we vooral te danken aan de warme nachten. Gemiddeld was het 9,1 graden als minimumtemperatuur over de dag, het oude record uit 2009 is daarmee 1,6 graden verbeterd. Ter vergelijking, normaal is het 3 graden in de nacht in het oosten van het land. Op 15 november was het gemiddeld over de dag nog nooit zo warm als dit jaar. Zowel de nacht als de gemiddelde temperatuur over de hele dag van 17 en 18 november was recordwarm.

Warmste eerste decade november Achterhoek sinds 1899 

Dagrecords 6, 7, 8, 9 en 10 november verpulverd!

Al weken lang voert een zuidelijke stroming zeer zachte lucht aan naar ons land. Storingen liggen boven de Atlantische oceaan en worden tegengehouden door een hogedrukgebied boven centraal en oost Europa. Soms weet een storing ons land te bereiken, met regen en een toenemende wind, maar grote neerslaghoeveelheden zijn de afgelopen weken uitgebleven. Steeds zachtere lucht heeft onze streken weten te bereiken. Na een relatief koude oktober maand met een paar datum kouderecords heeft november juist te maken met recordwarmte.

De gemiddelde temperatuur over de eerste 10 dagen van de maand november bedroeg 11,7 graden op het KNMI weerstation in Hupsel tegen 7,7 graden normaal. Sinds het begin van de metingen in het oosten van het land, was het alleen in 1899 nog warmer, met 12,0 graden op het toenmalige weerstation in Winterswijk. Op nummer 3 staat 2005 met 11,2 graden in Hupsel. Ter vergelijking, in 1980 was het gemiddeld -1,2 graden over de eerste decade van november.

November 2015 heeft gehakt gemaakt van veel oude warmterecords. Sommige records stonden al ruim 100 jaar op scherp. Op 6, 7, 9 en 10 november was het niet eerder zo zacht in de nacht. Gemiddeld over de hele dag was het op 7, 8 en 9 november nooit zo zacht in de Achterhoek. Deze hoogste daggemiddeldetemperatuur op 7 november was ook nog eens een nieuw novemberrecord, en de minimumtemperatuur van die dag was de op 1 na hoogste ooit gemeten in november! Als we naar de maximumtemperaturen kijken zien we dat op 8 november nog nooit zo warm is geweest. Opvallend is dat de jaren na 2000 erg vaak voorkomen in de top 3. Deze jaren zijn paars gekleurd in de afbeelding, 2015 is rood gemaakt.